فیروزه یک سنگ قیمتی می‌باشد که از عهد باستان در ایران و البته کل جهان شناخته شده است. استفاده از سنگ فیروزه در صنعت طلا و جواهرات از حدود ۵۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح رواج داشته است. قدیمی‌ترین و احتمالا اولین نمونه از سنگ فیروزه در شبه جزیره سینا واقع در مصر یافت شده است. مصریان باستان آن را “سنگ زندگی” می‌نامیدند. فیروزه، به صورت توده‌های فشرده یا قلوه سنگ از معادن استخراج میشود. بهترین معدن فیروزه ایران در شهر نیشابور قرار دارد و بیش‌ترین حجم استخراج فیروزه کشور از این معدن است. در دیگر کشورهای دنیا، مهم‌ترین معادن سنگ فیروزه در افغانستان، شرق استرالیا، آمریكای شمالی، مصر، آمریكای جنوبی، و بعضی کشورهای آسیای مركزی هستند.
سنگ فیروزه بین مردم جهان از قدیم تا به حال به عنوان سنگی با ارزش و سمبلی از خوش شانسی و خوش یمنی شناخته میشود. جالب است بدانید در ایتالیا، فیروزه به گوهر آبی شهرت دارد و به عنوان گران قیمت‌ترین گوهر در جواهرات شناخته میشود. طبق یک رسم قدیمی در کشور روسیه، زوج‌ها از انگشتر فیروزه به عنوان حلقه ازدواج استفاده می‌کنند زیرا باور دارند فیروزه، نماد عشق است. مردم انگلستان باور دارند که فیروزه عشقی جاودان به همراه می‌آورد و به استفاده از انگشتر فیروزه علاقه دارند.
فیروزه در ایران
در زمان ایران باستان، فیروزه به سنگ آرزوی پادشاهان معروف بوده است. به طور کلی در آن زمان دو سنگ فیروزه و لاجورد، بسیار با ارزش و مهم به شمار می‌‌رفتند و جزوی از گنجینه پادشاهان بودند. نیشابور، گران‌ترین و با کیفیت‌ترین فیروزه را در جهان دارد. کیفیت سنگ‌های استخراج شده از این معدن به حدی بالاست که نمونه‌هایی از آن را در موزه‌های معتبر زمین‌شناسی نگهداری می‌کنند. در گذشته ایرانیان معتقد بودند كه هر كه با خود سنگ فیروزه همراه داشته باشد، این سنگ موجب پیروزی او بر دیگران خواهد شد؛ در همین راستا این سنگ قیمتی و زیبا را “پیروزه” نامیدند که در گذر زمان به فیروزه بدل شد.
ویژگی‌های ظاهری فیروزه
فیروزه در دسته سنگ‌های آتشفشانی و آذرین جای می‌گیرد. سنگ فیروزه در طبیعت با رنگ‌های گوناگونی یافت میشود اما به طور کلی فیروزه را بر اساس رگه‌های رنگی روی آن دسته بندی می‌کنند:
- فیروزه عجمی: یکی از مشهورترین مدل‌های سنگ فیروزه، فیروزه عجمی است که البته عرب زبا‌ن‌ها این سنگ را به این نام میشناسند. فیروزه عجمی سطحی کاملا صاف و یکدست به رنگ آبی دارد و روی سطح آن هیچ رگه و شکستگی‌ای وجود ندارد. فیروزه عجمی از گران قیمت‌ترین فیروزه‌ها در جهان است.
- فیروزه شجری: در معادن فیروزه مصر، سنگ‌های فیروزه‌ای با رگه‌های سیاه‌رنگی روی سطح آن استخراج می‌شوند كه اصطلاحاً به آن فیروزه شجری گفته میشود؛ این سنگ را با تراش زدن به شکل گرد، اشکی و چهار گوش در انواع زیورآلات استفاده می‌کنند.
- فیروزه چغاله سفید رنگ: این نوع فیروزه مشابه با فیروزه عجمی است با این تفاوت که در ظاهر آن لکه‌های سفید رنگی دیده می‌شوند. لکه‌های سفید روی سطح آبی یک دست این سنگ ظاهر متفاوت و زیبایی ایجاد می‌کنند.
- فیروزه گل کاسنی: اگر به فیروزه سبز رنگ علاقه‌مندید فیروزه گل کاسنی بی‌شک بهترین انتخاب برای شماست! این سنگ را به نام سنگ فیروزه تلخ نیز میشناسند.
- فیروزه خاکی: این نوع فیروزه ارزش و قیمت بسیار بالایی دارد و طیف رنگی آن از رنگ آبی تیره تا آبی کم رنگ در معادن فیروزه یافت میشود.
فیروزه در صنعت طلا و جواهرات
زیبایی و تنوع رنگ و شکل فیروزه باعث شده تا از آن در ساخت انواع زیورآلات استفاده شود. چه در صنعت طلا و جواهرات و چه در ترکیب با نقره و ... استفاده گسترده‌ای از این گوهر گران‌قیمت میشود. استفاده از فیروزه در انگشتر، گردنبند، دستبندها و کاف‌ها و انواع گوشواره، محبوب بانوان و آقایان خوش پوش در هر سنی است. چه در یک طراحی مدرن و مینیمال و چه طرحی کلاسیک و فاخر، فیروزه همیشه در استایل شما می‌درخشد.
از آن جا که فیروزه سنگ ماه تولد آذر است، یک هدیه مناسب برای متولدین این ماه محسوب میشود.
محبوبیت فیروزه در نسل‌های مختلف سبب میشود تا دست طراحان در طراحی انگشتر فیروزه بازتر باشد. ایده طراحی انگشتر فیروزه شامل انگشترهایی به سبک مینیمال و ساده، طرح‌های پست مدرن، سبک کلاسیک، انگشترهایی با رکاب بسیار ظریف، انگشترهای پهن و درشت و ... میشود که هر یک در استایل به خصوصی استفاده می‌شوند و نهایت سلیقه شما را به رخ می‌کشند. از دخترهای جوان تا خانم‌های جا افتاده، آقایان خوش پوش و گاهی زوج‌های جوان، انگشتر فیروزه طیف گسترده‌ای از سلیقه‌ها و سبک‌ها را در بر می‌گیرد.
خواص انگشتر فیروزه
به باور گذشتگان، انگشتر فیروزه می‌تواند خواص درمانی مفیدی برای اعضای بدن و روح و روان شما به وجود آورد. در ادامه برخی از شنیده‌ها در زمینه خواص درمانی سنگ فیروزه در زیورآلات را بررسی می‌کنیم:
- نگاه کردن به فیروزه چشم را تقویت میکند. گذشتگان و پزشکان طب سنتی باور دارند فیروزه برای تقویت چشم بسیار موثر است.
- فیروزه برای گلو درد، تقویت تارهای صوتی و به طور کلی درمان بیماری‌های ریوی و تنفسی موثر است.
- استفاده از فیروزه هنگام پارگی رباط‌ها و تاندون‌ها، جریان خون را در بافت‌های عضلانی زیادتر میکند و اثر سودمندی بر روی کمبود اکسیژن دارد.
- انگشتر فیروزه آرامش‌بخش است و استرس را از بدن شما دور میکند. یک انگشتر فیروزه بهترین هدیه برای خانم‌های باردار محسوب میشود.
- بهبود عملکرد برخی از اعضای بدن مثل کبد یکی از مهم‌ترین خواص سنگ فیروزه است.
- سنگ فیروزه در دفع انرژی‌های منفی نقش موثری ایفا میکند، به همین خاطر بسیاری برای از بین بردن اشعات منفی یا کابوس‌های شبانه از زیورآلات ساخته شده با فیروزه استفاده می‌کنند.
- فیروزه مظهر خلوص، نگهبانی از جسم و روح، خوش شانسی، جلوگيری از جادوی سياه و امواج منفی و مقابله با عفونت‌ها است.
نگهداری از انگشتر فیروزه
فیروزه مانند هر سنگ قیمتی یا نیمه قیمتی دیگری نیاز به نحوه نگهداری و مراقبت خاص خود را دارد. سنگ فیروزه بسیار حساس است و اگر در مجاورت حرارت یا نور شدید قرار بگیرد، آب ذخیره شده در خود را از دست داده و رنگ آن تغییر میکند. ایجاد خراش روی سنگ فیروزه، قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی و نفوذ مواد اسیدی یا قلیایی در آن از خطرات مهمی است که سلامت این سنگ را تهدید میکند. پس برای حفظ دوام و طول عمر هر چه بیشتر و بهتر سنگ فیروزه، می‌بایست مواد شیمیایی و مخصوصا مواد چرب و روغنی را از آن دور نگهدارید. در نظر داشته باشید که مواد آرایشی و کرم‌های بهداشتی نیز تماسی با این سنگ انگشتر فیروزه‌تان نداشته باشند.
برای شست و شوی سنگ فیروزه روش‌های تخصصی وجود دارد. سنگ انگشتر فیروزه با استفاده از حرارت ملایم، تمیز و ضد عفونی میشود. البته باید توجه داشته باشید که فیروزه با قرار گرفتن در معرض آتش و حرارت زیاد آسیب جدی می‌بیند، پس باید هنگام شست و شو از یک متخصص کمک بگیرید تا انگشتر فیروزه شما از هر نوع آسیب و خطری دور نگه داشته شود.
سنگ فیروزه باید هر چند وقت یک بار احیا شود تا کیفیت ظاهر آن مانند روز اول بماند. به این منظور از مواد مختلفی استفاده میشود و انگشتر و سنگ آن را در شرایط به خصوصی نگهداری می‌کنند. مواد احیا کننده رزینی و چسبی از مواردی هستند که برای احیای سنگ فیروزه به کار می‌روند. اگر پس از مدتی استفاده از فیروزه نیشابور، این سنگ رنگش را از دست داد به این معناست که اصطلاحا نیروی آن کاهش یافته و باید به مدت 1 الی 2 روز در خاک خشک استراحت کند.
